قوز قرنیه یا کراتوکونوس یک نوع بیماری پیشرونده قرنیه است که علت آن همچنان نامعلوم است. این بیماری معمولا از سن 28 سالگی شروع میشود و تا سن 40 سالگی پیشرفت میکند. برخی علت این بیماری را عوامل ژنتیکی و برخی دیگر مالش چشم میدانند. این بیماری به طوری است که حالت کروی قرنیه را به حالت مخروطی تغییر می دهد. اغلب افرادی که مبتلا به این بیماری میشوند همزمان دچار آستیگماتیسم و نزدیک بینی نیز میشوند چرا که قوز قرنیه باعث نازکتر شدن سطح قرنیه می شود.
به تدریج دید بیماران با عینک و حتی لنز تماسی سخت بهبود نمی یابد. تا چند سال قبل روش های درمانی شامل استفاده از عینک برای موارد خفیف و استفاده از لنز تماسی سخت در مراحل مو طراحی سایت و شدید بود و در مواردی که با لنز تماسی سخت دید بیماران بهبود نمی یافت باید تحت جراحی پیوند قرنیه قرار می گرفتند ولی روشی برای توقف پیشرفت قوز قرنیه وجود نداشت.
اخیراً با روش جراحی به نام corneal collagen cross- linking که اختصاراً CXL یا CCCL نامیده می شود، پزشکان موفق به توقف پیشرفت قوز قرنیه شده اند. در تمام مطالعاتی که در دنیا صورت گرفته، CXL سبب تقویت استحکام و سختی قرنیه و توقف پیشرفت قوز قرنیه شده است.
در مطالعات مختلف، CXL در همه بیماران باعث توقف پیشرفت قوز قرنیه و حتی در 20 درصد بیماران قوز قرنیه پسروی کرده است. جراحی با بی حسی موضعی بوده و ابتدا لایه سطحی قرنیه به نام اپی تلیوم را با وسیله خاصی برداشته و هر 3 تا 5 دقیقه به مدت 30 دقیقه یک قطره ریبوفلاوین بر سطح قرنیه چکانده و در 30 دقیقه بعدی علاوه بر قطره ریبوفلاوین، اشعه ماوراء بنفش A به قرنیه می تابانند. سپس چشم را شسته و لنز پانسمان به مدت 3 تا 5 روز بر سطح قرنیه می گذارند. با این جراحی پیوندهای جانبی بین رشته های کلاژن قرنیه افزایش یافته و قرنیه تقویت می شود و تنها روش موثر برای توقف پیشرفت قوز قرنیه می باشد.
روش جراحی نوین دیگر کاشتن حلقه داخل قرنیه می باشد.
Intrastromal ring segment implantation (Intacs)
بیماران مبتلا به قوز قرنیه که دچار آستیگماتیسم و نزدیک بینی شده و با عینک و لنز تماسی سخت دید آنها بهبود نمی یابد قبلاً پیوند قرنیه می شدند ولی اخیراً با کاشتن این حلقه ها در ضخامت قرنیه، دید بیماران بهبود یافته و کمتر احتیاج به پیوند قرنیه می باشد.
این حلقه نیم دایره که به نام Intacs نامیده می شود، بسیار نازک و شفاف بوده و در ضخامت قسمت محیطی قرنیه کاشته می شود. در این جراحی که با بی حسی موضعی بوده، و طراحی سایت دستگاه خاصی در عمق قسمت محیطی قرنیه کانال بسیار نازکی ایجاد شده و یک یا دو حلقه بسیار نازک درون این کانال گذاشته می شود در چند ماه اخیر با ورود دستگاههای لیزر فمتوسکند به ایران، ایجاد کانال و طراحی سایت این لیزر بسیار سریع و دقیق تر انجام می شود و انجام این جراحی را بسیار آسان تر کرده است.
این حلقه ها سبب کاهش تحدب و نامنظمی های قرنیه کرده و دید بیماران را بهبود می بخشند. چشم پزشکان معتقد هستند که با این دو روش جراحی شامل CXL (هدف آن توقف پیشرفت قوز قرنیه می باشد) و حلقه درون ضخامت قرنیه (هدف آن کاهش آستیگماتیسم و نزدیک بینی و بهبود بینایی می باشد) نیاز بیماران به پیوند قرنیه کمتر شود. هر چند در موارد بسیار پیشرفته که کدورت قرنیه ایجاد شده تنها روش موثر پیوند قرنیه می باشد.